จิตวิทยาสำหรับครู

1. การเรียนรู้ที่เกิดจากประสบการณ์ David Kolb

การเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ ตรง

การสนทนาพูดคุย

การอ่านหนังสือ

การดูวีดีทัศน์

การสังเกต ใคร่ครวญ

เขียนบันทึกสิ่งที่เรียนรู้

แลกเปลี่ยนเรียนรู้

สรุปทฤษฎี (ตกผลึก)

mind mapping

model การนำเสนอ

การนำสิ่งที่เรียนรู้ไป ประยุกต์ใช้

เรียนรู้สิ่งไหนใช้ได้ สิ่งไหนต้องปรับปรุง

2. จิตวิทยาพัฒนาการ

พัฒนาการด้านความต้องการทางเพศ

Sigmund Freud

1. ขั้นความพอใจอยู่บริเวณปาก (Oral) 0-1 ปี

2. ขั้นบริเวณทวารหนัก (Anus) ช่วงอายุ 1-3 ปี

3. ขั้นอวัยวะเพศ (Phallic) ช่วงอายุ 3-6 ปี

4. ขั้นก่อนวัยรุ่น (Latency) ช่วงอายุ 6-11 ปี

5. ขั้นวัยรุ่น: พัฒนาการในช่วงตั้งแต่วัยรุ่นถึงวัยผู้ใหญ่

โครงสร้างบุคลิกภาพ

อิด (Id) คือ บุคลิกภาพส่วนที่เป็นจิตไร้สำนึก กระทำตามความพอใจ

อีโก้ (Ego) คือ บุคลิกภาพที่มนุษย์พัฒนาขึ้น ให้สอดคล้องกับความเป็นจริง

ซุปเปอร์อีโก้ (Super Ego) คือ บุคลิกภาพที่มนุษย์พัฒนาขึ้นจากค่านิยมและมาตรฐานจริยธรรม

พัฒนาการทางจริยธรรม

Lawrence Kohlberg

ระดับที่ 1 ระดับก่อนมีจริยธรรม: ได้รางวัล / ได้รับโทษ

ระดับที่ 2 ระดับจริยธรรมตามกฎเกณฑ์สังคม

ระดับที่ 3 ระดับจริยธรรมเหนือกฎเกณฑ์สังคม

พัฒนาการทางเชาวน์ปัญญา

Jean Piage

ขั้นที่1 Sensorimotor (แรกเกิด - 2 ขวบ) สัมผัสและการเคลื่อนไหวของอวัยวะต่างๆ

ขั้นที่2 Preoperational (อายุ18 เดือน - 7 ปี) เริ่มด้วยการพูดเป็นประโยคและรู้จักคิด

ขั้นที่3 Concrete Operations (อายุ 7 - 11 ปี) สร้างกฎเกณฑ์ และตั้งกฎเกณฑ์ในสังคม

ขั้นที่4 Formal Operations (อายุ 12 ปีขึ้นไป) เริ่มคิดเป็นผู้ใหญ่

Jerome S. Bruner

1. ขั้นการกระทำ (Enactive Stage) เด็กเรียนรู้จากการกระทำและการสัมผัส

2. ขั้นคิดจินตนาการหรือสร้างมโนภาพ (Piconic Stage) เด็กเกิดความคิดจากการรับรู้ตามความเป็นจริง และการคิดจากจินตนาการด้วย

3. ขั้นใช้สัญลักษณ์และคิดรวบยอด (Symbolic Stage) เด็กเริ่มเข้าใจเรียนรู้ความ สัมพันธ์ของสิ่งต่าง ๆ

พัฒนาการด้านร่างกาย

Robert havighurst

Arnold Gesell

3. จิตวิทยาการเรียนรู้

พฤติกรรมการเรียนรู้

1.พุทธิพิสัย (Cognitive Domain) เกี่ยวกับสติปัญญา ความรู้

2.จิตพิสัย (Affective Domain) พฤติกรรมด้านจิตใจค่านิยม ความรู้สึก ความเชื่อ

3.ทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) ความสามารถในการปฏิบัติงานไ

องค์ประกอบสำคัญของการเรียนรู้

1. แรงขับ (Drive) เป็นความต้องการที่เกิดขึ้นภายในตัวบุคคล

2. สิ่งเร้า (Stimulus) เป็นสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นในสถานการณ์ต่างๆ

3. การตอบสนอง (Response) เป็นปฏิกิริยา หรือพฤติกรรมต่างๆ ที่แสดงออกมาเมื่อบุคคลได้รับการกระตุ้นจากสิ่งเร้า

4. พัฒนาการทางสังคม (เพิ่มเติม)

พัฒนาการทางสังคม Erik H. Erikson

ขั้นที่ 1 ระยะทารก (Infancy period) อายุ 0-2 ปี : ขั้นไว้วางใจและไม่ไว้วางใจผู้อื่น

ขั้นที่ 2 วัยเริ่มต้น (Toddler period) อายุ 2-3 ปี : ขั้นที่มีความเป็นอิสระกับความละอายและสงสัย

ขั้นที่ 3 ระยะก่อนไปโรงเรียน (Preschool period) อายุ 3-6 ปี : ขั้นมีความคิดริเริ่มกับความรู้สึกผิด

ขั้นที่ 4 ระยะเข้าโรงเรียน (School period) อายุ 6-12 ปี : ขั้นเอาการเอางานกับความมีปมด้อย

ขั้นที่ 5 ระยะวัยรุ่น (Adolescent period) อายุ 12-20 ปี : ขั้นการเข้าใจอัตลักษณะของตนเองกับไม่เข้าใจตนเอง

ขั้นที่ 6 ระยะต้นของวัยผู้ใหญ่ (Early adult period) อายุ 20-40 ปี : ขั้นความใกล้ชิดสนิทสนมกับความรู้สึกเปล่าเปลี่ยว

ขั้นที่ 7 ระยะผู้ใหญ่ (Adult period) อายุ 40-60 ปี : ขั้นการอนุเคราะห์เกื้อกูลกับการพะว้าพะวงแต่ตัวเอง

ขั้นที่ 8 ระยะวัยสูงอายุ (Aging period) อายุประมาณ 60 ปีขึ้นไป : ขั้นความมั่นคงทางจิตใจกับความสิ้นหวัง

พัฒนาการทางสังคม Alfed Adler

โครงสร้างบุคลิกภาพ

ลำดับการเกิด

ลูกคนโต

ข้อดี: มีความเป็นผู้ใหญ่ / ความรับผิดชอบ / ทะเยอทะยาน

ช้อเสีย: เครียดง่าย / ขี้กังวล / นิยมความสมบูรณ์แบบ

ลูกคนกลาง

ข้อดี: เข้าสังคมเก่ง / ชอบแข่งขัน / ประนีประนอมเก่ง

ช้อเสีย: ชอบเปรียบเทียบ / ชอบเอาชนะ / อาจดื้อรัน

ลูกคนเล็ก

ข้อดี: ร่าเริง สดใส / เอาใจใส / ชอบเข้าสังคม

ช้อเสีย: เอาแต่ใจ / ไม่กล้าลงมือทำ / ชอบให้คนอื่นปกป้อง

ลูกคนเดียว

ข้อดี: เข้ากับผู้ใหญ่ได้ดี / เป็นผู้ใหญ่ / เฉลียวฉลาด

ช้อเสีย: กดดันตัวเอง / จริงจัง / ไม่ค่อยคบวัยเดียวกัน

ปมเด่น - ปมด้อย

ผลมาจากประสบการณ์ต่างๆ ตั้งแต่วัยเด็ก

การเปรียบเทียบซึ่งกันและกัน จนกลายเป็นปมด้อย

เกิดเป็นแรงผลักดันในการที่จะดิ้นรนเพื่อเอาชนะปมด้อยของตน เพื่อเป็นที่ยอมรับในสังคม

ประสบการณ์วัยเด็ก

เด็กที่เลี้ยงดูแบบตามใจ (Spoiled Child)

เด็กที่ถูกทอดทิ้ง (Neglected Child)

เด็กที่ได้รับความรักความอบอุ่นอย่างสมบูรณ์ (Warm Child)

เด็กที่มีปมด้อย เมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่จะมีความฝังใจ

ทฤษฎีตัวตน Carl Roger's

โครงสร้างบุคลิกภาพ

1. ตัวตนที่อุดมคติ (Ideal Self) ตัวตนที่อยากมีอยากเป็น

2. ตัวตนที่เป็นจริง (Real Self) ตามข้อเท็จจริง

3. ตัวตนที่มองเห็น (Self Concept) ภาพที่ตนเห็นเองว่าตนเป็นอย่างไร

ทฤษฎีแรงจูงใจ Abraham H.Maslow

ขั้นที่ 1 ความต้องการทางร่างกาย

ขั้นที่ 2 ความต้องการความปลอดภัย

ขั้นที่ 3 ความต้องการความรักและการยอมรับ

ขั้นที่ 4 ความต้องการนับถือตนเองและได้รับการเคารพจากผู้อื่น

ขั้นที่ 5 ความต้องการรู้และเข้าใจตนเอง

ขั้นที่ 6 ความต้องการเข้าถึงสุนทรียะความดีงามของชีวิต

ขั้นที่ 7 ความต้องการเข้าถึงศักยภาพแห่งตน

ขั้นที่ 8 ความต้องการเป็นบุคคลที่อุทิศตนเพื่อมวลมนุษยชาติ