MindMap Gallery Constitution
The "Constitution" mind map template from Edraw offers a comprehensive overview of the fundamental law of a country. Key branches cover Adjustment Methods, Legal Regulations, and their Applications. This template is ideal for law students, researchers, and professionals seeking a structured understanding of constitutional principles and their practical implications.
Edited at 2024-02-24 13:36:02Luật Hiến pháp
Ngành LHP
Khái niệm: là tổng thể các QPPL do nhà nước ban hành, điều chỉnh những QHXH nền tảng, cơ bản và quan trọng nhất trong xã hôi gắn với việc xác định chế độ chính trị, chính sách kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, quốc phòng, an ninh, chính sách đối ngoại; quyền cà nghĩa vụ cơ bản của người dân; tổ chức và hoạt động của BMNN và các cơ quan trong BMNN.
Hệ thống ngành LHP
Cấu thành: 1. QPPL 2. Các nguyên tắc bao trùm 3. Các chế định
Các nguyên tắc bao trùm: là các tư tưởng, quan điểm mang tính chủ đạo đối với toàn bộ các chế định và QPPL của ngành LHP, chi phối nội dung của các QPPL của ngành LHP ở tất cả các lĩnh vực. 1. Chủ quyền nhân dân: đặt con người vào vị trí trung tâm của các hoạt động của nhà nước và xã hội. 2. Nhà nước pháp quyền XHCN: yêu cầu tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm quyền con người trong mọi lĩnh vực mà ngành LHP điều chỉnh và tôn trong tính tối cao của pháp luật trong tổ chức và hoạt động của BMNN. 3. Bình đẳng, đoàn kết giữa các dân tộc: trong mọi lĩnh vực phải bảo đảm không có sự phân biệt giữa các dân tộc, các dân tộc thiểu số, ở địa bàn khó khăn phải được hưởng các chính sách phù hợp.
Các chế định: được hình thành trên cơ sở các QPPL điều chỉnh các nhóm QHXH có cùng tính chất và đặc điểm trong ngành luật. 1. Về chế độ chính trị: tổ chức việc thực hiện QLNN 2. Về mối quan hệ nhà nước - công dân: quyền con người, quyền công dân 3. Chính sách kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục,...: hình thành các chính sách định hướng cơ bản nhất của nhà nước trong từng lĩnh vực. 4. Về chế độ bầu cử: hình thành hệ thống cơ quan dân cử ở Việt Nam. 5. Về tổ chức, hoạt động của các cơ quan nhà nước: về tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước tương ứng. Các chế định có sự độc lập với nhau; có những nguyên tắc riêng (bầu cử)
Vị trí ngành LHP
Không chỉ là một ngành độc lâp mà còn có vị trí chủ đạo trong hệ thống: thết lập con đường, đảm bảo hướng đi cho hệ thống pháp luật Việt Nam. (là nền tảng và dẫn dắt sự phát triển).
Thể hiện qua: 1. QPPL của ngành LHP là nền tảng hinh thành các ngành luật khác trong hệ thống PL VN. 2. Nhiều ngành luật khác thể chế hóa các tư tưởng chứa đựng trong các QPPL của ngành LHP. 3. Nội dung của ngành LHP thay đổi thì nôi dung trong các ngành luật khác cũng thay đổi cho phù hợp
Vai trò của ngành LHP
có vai trò hết sức quan trọng trong đới sống xã hội và có ý nghĩa thực tiễn rất lớn.
Thể hiện qua: 1. kiềm chế quyền lực, tạo khuôn khổ cho hoạt động của cơ quan công quyền từ cấp cao nhất đến thấp nhất trong BMNN. 2. Bảo vệ quyền cơ bản của người dân trước sự xâm phạm từ phía cơ quan công quyền và xã hội. 3. Có quan hệ mật thết với chính trị.
Nguồn
Khái niệm: là nói tới những hình thức chứa đựng QPPL của ngành LHP (được tìm thấy hay chứa đựng ở đâu?) 1. Hiến pháp: nguồn chính và chủ đạo của ngành LHP. 2. Các luật điều chỉnh các QHXH của ngành LHP: (Luật TCQH,...) 3. Một số pháp lệnh điều chỉnh các QHXH của ngành LHP: (Pháp lệnh về tính ngưỡng tôn giáo) 4. Nghi quyết của QH - UBTVQH: rất hiếm. 5. Một số VBQPPL do các cơ quan nhà nước ban hành: (nghi quyết của chính phủ về quy chế hoạt động của chính phủ)
Đặc điểm: 1.Đều là các VBQPPL (Đối lập với văn bản áp dụng pháp luật) 2. Hiến pháp là nguồn chủ yếu và toàn bộ hiến pháp là nguồn của ngành LHP. 3. Tuyệt đại đa số nguồn đều là những văn bản QPPL có hiệu lực pháp lí cao (Hiến pháp và các luật)
Quy phạm pháp luật
Khái niệm: là các quy tắc xử xự chung do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành để điều chỉnh các QHXH trong phạm vi điều chỉnh của ngành luậ hiến pháp.
Đặc điểm
Là các QPPL nguyên tắc (tuyên bố): chỉ đưa ra các quy tắc mang tính chất đinh hướng, khái quát mà không đưa ra những quyền và nghĩa vụ cụ thể để các chủ thể căn cứ vào đó thực hiện hành vi của mình. - Là cơ sở để ban hành các QPPL cụ thể của các nghành luật khác. - Do đối tượng điều chỉnh của LHP tác động. - Không mang tính tuyệt đối: (trong lĩnh vực bầu cử).
Thường không có đủ cơ cầu 3 bộ phận (giả định; quy định; chế tài) chỉ có hai bộ phận là giả định và quy định: chỉ ra bối cảnh các bên cần xử xự theo pháp luật và nội dung xử xự các bên phải tuân theo. - Lí do: 1. do đối tượng điều chỉnh; 2. do quy định của QPPL là dạng trao quyền nên không thể xác định vi phạm. - Không mang tính tuyệt đối: (Bãi nhiệm DDBQH; ĐBHĐND)
Phương pháp điều chỉnh
Xác lập những nguyên tắc chung: không quy định những quyền và nghĩa vụ cụ thể mà chỉ quy định những tư tưởng, quan điểm mang tính định hướng
Trao quyền: pháp luật quy định cho các chủ thể một phạm vi quyền hạn hoặc một quyền cụ thể, tương ứng là các chủ thể phải có nghĩa vụ tôn trọng và thực hiện các quyền được giao. (quy định quyền hạn của các cơ quan trong BMNN)
Phương pháp cấm: pháp luật áp đặt lên chủ thể tham gia quan hệ không được thực hiện một hành vi cụ thể. (bảo vệ các quyền tự do cơ bản; điều chỉnh quan hệ hoạt động của BMNN)
Phương pháp bắt buộc: pháp luật áp đặt một nghĩa vụ xử xự, thực hiện một hành vi nhất định lên các chủ thể tham gia quan hệ. (quy định các nghĩa vụ cơ bản của người dân)
Đối tượng
Là các QHXH nền tảng, cơ bản nhất, quan trọng nhất trong xã hội: - nền tảng hình thành QHXH khác - là quan hệ quan trong nhất trong quá trình quản lí xã hội bằng pháp luật - QHXH này thay đổi thì QHXH khác cũng thay đổi theo
Phân loại: 1. trong các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, khoa học, giáo dục, văn hóa, xã hội,... 2. trang xác định quyền và nghĩa vụ cơ bản của người dân 3. Trong tổ chức và hoạt động của BMNN
Đặc điểm: 1. Hiện diện ở hầu khắp các lĩnh vực trong cuộc sống 2. Chỉ bao gồm các QHXH nền tảng, cơ bản, quan trọng nhất trong từng lĩnh vực 3. Được liệt kê thành các nhóm; nhưng không mang tính tuyệt đối.