1. Uczenie się (ćwiczenie) dźwięków mowy (gaworzenie i opanowywanie wymowy najłatwiejszych głosek)
2. Przechowywanie (rozumienie wyprzedza umiejętność mówienia, więc dziecko gromadzi informacje różnego rodzaju, by z korzystać z nich w kolejnych etapach rozwoju mowy.
3. Analiza i komutacja (odpowiada frazom dwu i więcej wyrazowym, dziecko zaczyna posługiwać się gramatyką, intensywnie rozwija twórczość językową.
4. Interpretacja i elaboracja (3-4 r.ż.) intensywny rozwój kompetencji językowej i komunikacyjnej, przejawiający się opanowaniem zasad komunikacji.
Klasyfikacja Kaczmarka
Okres przygotowawczy (prenetalny):
Ukształtowanie się (prawidłowe) narządów mowy- centralnych i obwodowych
Zaczyna się percepcja mowy- uwrażliwienie się na głos matki, intonację i dźwięki mowy
Okres melodii 1 r.ż.
Większa wrażliwość na sygnały z warstwy prozodycznej i pozaprozodycznej niż na cechy fonetyczne języka
2-3 mies.- głużenie, 5-6 mies. gaworzenie
5 mies. skupienie na cechach charakterystycznych jęz. ojczystego
6 mies. słuch fonemowy- powtarza i tworzy sylaby otwarte
9-12 mies. powstają pierwsze wyrazy
1. rok- dziecko mówi ze zrozumieniem; 3-5 wyrazów- rozumie wiele więcej
Okres wyrazu 1-2 r.ż.
Rozwija się umiejętność rozumienia i wypowiadania
Percepcja góruje nad realizacją
Dominacja rzeczowników, dźwięków naśladowczych, czasowników (wyrażają co roobi dziecko i jego żądania)
Jednowyrazowe zdania
Okres zdania 2-3 r.ż.
Zaczyna opanowywać podstawy gramatyki- popełnia jeszcze wiele błędów
Nadmierna generalizacja reguł
Dwu-wyrazowe zdania
Wymawia większość głosek/ niektóre substytuje
Pod koniec tego okresu dziecko wymawia ok. 500-1000 słów
Okres swoistej mowy dziecięcej 3-7 r.ż.
3 lata
zauważają nieprawidłowości
1000-1500 słów
substytuowanie głosek
4 lata
doskonalenie mowy
neologizmy, liczne pytania
5 lat
stabilizacja głosek
jeszcze popełnia błedy
6 lat
już dziecko powinno poprawnie wymawiać głoski
zdarzają się uproszczenia
Fazy (ze względu na ilość)
Przedjęzykowa 1 r.ż.
Wypowiedzi jednowyrazowe 12-16 mies. życia
Wypowiedzi dwuwyrazowe 17-27 mies. życia
Kilkurazowe wypowiedzi 20-40 mies. życia
Pełne zdania 26-42 miesiąc
Opanowywania pełnej kompetencji językowej i komunikacyjnej od 4 r.ż. do 9 r. ż.