ความหมาย ปัญหาการวิจัย (Research problem) หมายถึง ประเด็นข้อสงสัยเกี่ยวกับ เหตุการณ์หรือปรากฏการณ์
ต่าง ๆ ที่ผู้วิจัยต้องการดำเนินการหาคำตอบ
โดยใช้กระบวนการวิจัยเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ถูกต้องและตรง
กับข้อเท็จจริง
สาเหตุปัญหาการวิจัย 1.ตัวแปรที่ใช้ทำวิจัยมีอยู่มากมาย 2.ไม่มีปัญหาหรือข้อสงสัยใดที่หาคำตอบได้ครบสมบูรณ์3.ความรู้ข้อค้นพบทฤษฎีต่างๆที่สะสมไว้นั้นมีจำนวนมาก
ลักษณะของปัญหาการวิจัยที่ดี 1.เป็นปัญหาที่มีความสำคัญและเป็นประโยชน์ 2.ปัญหาการวิจัยนั้นต้องสามารถหาคำตอบได้ 3.ปัญหาการวิจัยควรสอดคล้องกับประสบการณ์ ความสนใจและความถนัดของผู้วิจัย 4. เป็นปัญหาที่แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร ตั้งแต่สองตัวขึ้นไป 5.เป็นปัญหาที่ไม่ซ้ำกับผู้อื่น 6.สามารถกำหนดระยะเวลาแรงงานและทุนทรัพย์ ในการดำเนินการได้
แหล่งที่มาของปัญหาการวิจัย 1. จากประสบการณ์ของผู้วิจัย 2.จากทฤษฎีหรือแนวคิดที่เกี่ยวข้อง 3.จากการอ่านหนังสือหรือวารสารที่เกี่ยวข้อง กับการวิจัย 4. จากแรงที่ให้ทุนอุดหนุนการวิจัย 5. จากบทคัดย่องานวิจัยหรือวิทยานิพนธ์ 6.จากข้อเสนอแนะของผลงานวิจัยที่ทำมาแล้ว 7.วารสารวิจัยเฉพาะสาขาวิชา 8.นำคำพูดข้อเสนอหรือข้อคิดจากผู้รู้หรือ ผู้ทำงานในสาขานั้นนั้นมาคิดเพื่อตรวจสอบ คำพูด ข้อเสนอ
เกณฑ์การเลือกปัญหาการวิจัย 1.เกณฑ์ความสนใจ 2. เกณฑ์เกี่ยวกับความสามารถของผู้วิจัย 3.เกณฑ์เกี่ยวกับเศรษฐกิจและการประหยัด 4.เกณฑ์เกี่ยวกับความเป็นเอกลักษณ์ 5. เกณฑ์เกี่ยวกับคุณค่าของปัญหา 6.เกณฑ์เกี่ยวกับสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวย ต่อการวิจัย
กระบวนการวิเคราะห์ปัญหาการวิจัย กระบวนการวิเคราะห์ปัญหาการวิจัยอาจกระทำ ได้หลายวิธี วิธีการวิเคราะห์ปัญหาโดยใช้วิธีการ เชิงระบบจะมี 4 ส่วนคือ 1. บริบท(context) 2. ปัจจัยป้อนเข้า (input) 3. กระบวนการ(process) 4. ผลผลิต(product)
การเขียนปัญหาการวิจัย 1.ปัญหาการวิจัยเขียนในลักษณะของความสัมพันธ์ ระหว่างตัวแปรสองตัวหรือมากกว่า 2.ปัญหาการวิจัยควรเขียนในรูปประโยคคำถาม 3.ปัญหาการวิจัยนั้นจะต้องเขียนในรูปที่สามารถ ทดสอบเชิงประจักษ์หรือใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ทดสอบหาคำตอบได้