Tên thật: Nguyễn Văn Tài (1920 - 2007) ; quê ở làng Phù Lưu, xã Tân Hồng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh

Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông chỉ được học hết tiểu học, rồi vừa làm thợ sơn guốc, khắc tranh bình phong và viết văn

Năm 1944, tham gia Hội Văn hóa cứu quốc, sau đó liên tục hoạt động văn nghệ phục vụ kháng chiến và cách mạng (viết văn, làm báo, diễn kịch, đóng phim)

Sự nghiệp sáng tác

Tác phẩm được viết ngay sau cách mạng tháng Tám nhưng còn dang dở và mất thất lạc bản thảo. Sau hoà bình lập lại (1954) Kim Lân dựa vào phần cốt truyện cũ và viết lại thành truyện "Vợ nhặt"

In trong tập truyện "Con chó xấu xí"(1962). Tiền thân của truyện ngắn này là tiểu thuyết "Xóm ngụ cư"

Bối cảnh: nạn đói 1945 => kinh hoàng, cướp đi 1/10 dân số Việt Nam

Ý nghĩa nhan đề

Tình huống truyện; sự việc Tràng lấy vợ

Các nhân vật

Xây dựng tình huống truyện độc đáo, tự nhiên, kết hợp nhuần nhuyễn hai yếu tố hiện thực và nhân đạo.

Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật: tinh tế, sâu sắc

Nghệ thuật đối thoại, độc thoại nội tâm làm nổi rõ tâm lí của từng nhân vật

Ngôn ngữ kể chuyện phong phú, cách kể chuyện gần gũi, tự nhiên với kết cấu truyện đặc sắc

Là bức tranh phản ánh chân thật tình cảnh thê thảm của người nông dân nước ta trong nạn đói năm 1945.

Hệ quả của những chính sách hà khắc, vô nhân tính của bọn thực dân Pháp và phát xít Nhật. Dân ta lâm vào cảnh một cổ hai tròng áp bức do sự đê hèn, đốn mạt của thực dân Pháp

Niềm cảm thương sâu sắc của nhà văn trước số phận của những nông dân nghèo khổ

Bản chất tốt đẹp và sức sống kì diệu của người nông dân: ngay trên bờ vực của cái chết, họ vẫn hướng về sự sống, khát khao tổ ấm gia đình và yêu thương đùm bọc lẫn nhau

Thể hiện niềm tin, niềm hi vọng vào cuộc sống vào tương lai dù ở trong tình cảnh khốn khó nhất.